تقويت املا
۰۳ ارديبهشت ۱۳۸۸
مقطع ابتدايي زير بناي مقاطع ديگر تحصيلي مي باشد و در مقطع ابتدايي نيز پايه اول اساس پايه هاي ديگر مي باشد و هر چقدر دانش آموزان درون اين پايه بهتر آموزش ببينند درون پايه هاي ديگر راحت تر هستند و بالع; درون پايه اول دو درس رياضي و فارسي ( قرائت فارسي و املاي فارسي ) کليدي هستند و بيشترين ساعات بـه اين دو درس اختصاص مي يابد و از بين دو درس ذکر شده درس فارسي از اهميت دو چنداني برخوردار مي باشد. جواب تمرینی درس هم نشینی فارسی نهم بـه طوري کـه بدون يادگيري درس فارسي ، جواب تمرینی درس هم نشینی فارسی نهم يادگيري دروس ديگر تقريبا غير ممکن مي باشد. جواب تمرینی درس هم نشینی فارسی نهم چندين بار بود کـه آموزگار پايه دوم از وضعيت تحصيلي دو دانش آموز ابراز نگراني مي کرد و آنان را درون حد دانش آموزان پايه اول هم نمي دانست . از عدم پيشرفت تحصيلي آنان صحبت مي کرد; مدير مدرسه با اولياي دانش آموزان ذکر شده ، مشاوراتي را بعمل آورد . قرار شد آنان بـه فرندان خود کمک کنند و همگام با معلم درس ها را تکرار و تمرين کنند.بعد از گذشت يک ماه ، متاسفانـه پيشرفتي حاصل نشد درون جلسه شوراي معلمان وضعيت دانش آموزان مذکورمورد بحث قرار گرفت . پيشنـهادهايي ارائه گرديد و بنده را مامور رسيدگي بـه اين دانش آموزان نمودند ، من هم با بررسي نمرات سال گذشته آنان و مشاوره با والدين و معلم پايه دوم آنان مطالبي را جمع آوري نمودم.
تجزيه و تحليل اطلاعات
پس از مطالعه نمرات و مشاوراتي کـه با معلم پايه اول ، دوم و والدين اين دانش آموزان صورت گرفت و راه هاي متعددي جهت تقويت املاي آنان مورد بررسي قرار گرفت و خلاصه يافته هاي حاصل از تجزيه و تحليل بـه شرح زير تدوين گرديد.
برخي از علل ضعف دانش آموزان درون درس املا» » از اين قرار بود :
- بيش از دو سوم حروف الفباي فارسي را نمي شناختند و آن ها را با هم اشتباه مي گرفتند.
- نظر بـه سن بالاي معلم پايه اول( بيش از 20 سال سابقه تدريس ) و عدم علاقه بـه تدريس درون پايه اول ، درون انجام تمرين و تکرار هجاها درون سر کلاس کوتاهي شده بود.
- معلم پايه اول علل اصلي ضعف آنان را ، غيبت ها بيش از اندازه دانش آموزان ذکر د.
- تحصيلات کم والدين (زير پنجم ابتدايي) و ضعف آگاهي آنـها جهت رسيدگي بـه درس فرزندشان متناسب با نياز آنـها، يکي ديگر از علل ضعف دانش آموزان مي باشد.
مراحل آموزش نوشتن داراي پنج مرحله مجزاست :
1- آموزش نوشتن غير فعال ( رونوسي )2- آموزش نوشتن نيمـه فعال ( املا» )3- آموزش نوشتن فعال پايه يک ( کلمـه سازي ) 4- آموزش نوشتن فعال پايه دو( جمله سازي)5- آموزش نوشتن فعال (خلاق )انشا» و انواع آن
با توجه بـه مشکل دانش آموزان درون مرحله آموزش نوشتن نيمـه فعال (املا») هست به آموزش املا» مي پردازيم. مـهارت املا» نويسي بـه معني توانايي جانشين صحيح صورت نوشتاري حروف ، کلمات و جمله ها بـه جاي صورت آوايي آنـهاست. دانش آموزان بايد بـه اين مـهارت دست يابند که تا بتوانند بـه خوبي بين صورت تلفظي کلمـه ها و حروف سازنده آن ها پيوند مناسبي برقرار کنند بدين ترتيب زمينـه لازم براي پيشرفت آنان درون درس هاي جمله نويسي، انشا و به طور کلي مـهارت نوشتن بهتر فراهم مي شود، دانش آموزان هنگام نوشتن املا» بايد نکاتي را درون باره صداهايي کـه بوسيله معلم درون قالب کلمات و جمله ها بر زبان جاري مي شود رعايت نمايند : جواب تمرینی درس هم نشینی فارسی نهم الف) صداها را خوب بشنوند ،کلمـه را کاملا» تشخيص داده و درک کنند. ب) کلمات را خوب تشخيص دهند آنـها را بـه خاطر بياورند و تصوير آنـها را مجسم کنند و همچنين کلمـه صحيح را درون ذهنشان بازشناسي کنند. ج) کلمات را درست بنويسند ، حروف سازنده کلمـه را صحيح بنويسند و کلمـه را بـه درستي بازنويسي کنند واز توالي حروف بـه صورت مناسب استفاده کنند .
اشکالات املا»ئي دانش آموزان کـه از ديدگاه زبان شناختي بر اثر اشکالات رسم الخطي ، تاثير لهجه و گويش محلي دانش آموزان و فرايندهاي آوايي حذف ، تبديل ، افزايش و قلب بـه وجود مي آيند از ديدگاه روان شناختي از موارد زير سرچشمـه مي گيرند : الف) ضعف درون حساسيت شنوايي ، مثال : ژاله - جاله ، ب) ضعف درون حافظه شنوايي ، مثال جا انداختن کلمات ، ج) ضعف درون حافظه ديداري ، مثال حيله - هيله ، د) ضعف درون حافظه توالي ديداري ، مثال مادر - مارد 5) قرينـه نويسي ، مثال ديد ،و) وارونـه نويسي ، مثال ديد ،ز) عدم دقت ، مثال : گندم - کندم ،ح)نارسا نويسي ، مثال رستم - رسم
روش تدريس املا»
املا» يعني نوشتن مطلبي کـه ديگري بگويد يا بخواند . درس املا» درون برنامـه آموزشي دوره ابتدايي اين اه را درون بر مي گيرد: 1- آموزش صورت صحيح نوشتاري کلمـه ها و جمله هاي زبان فارسي 2- تشخيص اشکالات املايي دانش آموزان و رفع آنـها 3 -تمرين آموخته هاي نوشتاري دانش آموزان درون رونويسي.
بديهي هست با نوشتاري کـه با غلط هاي املايي همراه باشد ارتباط زباني بين افراد جامعه بخوبي برقرار نميشود. بنابراين ، لزوم توجه بـه اين درس کاملا» روشن هست علاوه بر اه فوق ، املا» نويسي ، دانش آموزان را ياري مي کند که تا مـهارت هاي خود را درون اين زمينـه ها تقويت نمايند: 1- گوش با دقت ، 2- تمرکز و توجه داشتن بـه گفتار گوينده ( معلم ) ، 3- آمادگي لازم براي گذر از رونويسي (نوشتن غيرفعال ) جمله نويسي و انشا (نوشتن فعال)
نکات برجسته روش آموزش املاي فارسي :
-1 توجه بيشتر بـه وجه آموزشي درس املا» نسبت بـه وجه آزموني آن، 2- انعطاف پذيري درون انتخاب تمرينات درون هر جلسه املا» ،3- توجه بـه کلمات بـه عنوان عناصر سازنده جمله هاي زباني، 4- ارتباط زنجير وار املا»هاي اخذ شده درون جلسات گوناگون
معيارهاي ارزشيابي
عناصر ديگر روش آموزش املا»، را بـه اين صورت هم ميتوان مرحله بندي کرد :
گام اول، انتخاب متن املا» و نوشتن آن روي تخته سياه و خواندن آن
گام دوم ، قرائت املا» توسط معلم و نوشتن آن توسط دانش آموزان
گام سوم ، تصحيح گروهي املا»ها و تهيه فهرست خطاهاي املايي
گام چهارم ، تمرينات متنوع با توجه بـه اولويت بندي اشکالات املايي استخراج شده.
انتخاب متن : درون انتخاب متن املا» بـه موارد زير توجه شود : 1- متن مورد نظر حاوي جمله باشد و از انتخاب کلمـه بـه تنـهايي خودداري شود. 2- کلمات سازنده جملات متن از حروفي تشکيل شده باشند کـه قبلا تدريس شده اند. 3- کلمات خارج از متن کتاب هاي درسي ، از 20 درصد کل کلمات بيشتر نباشد.4- علاوه بر جملات موجود درون کتاب هاي درسي ، با استفاده از کلمات خوانده شده ، جملات ديگري هم درون نظر گرفته شوند . 5- درون هر جلسه از کلماتي کـه در جلسات قبلي براي دانش آموزان مشکل بوده اند نيز استفاده شود که تا بتوان درجه پيشرفت شاگردان را اندازه گيري کرد.
قرائت:معلم متن املا» را از روي تابلو پاک کرده ، بعد از آماده شدن دانش آموزان ، آن را با صدايي بلند و لحني شمرده و حداکثر که تا دو بار قرائت مي کند . البته هنگام قرائت متن املا» از خواندن کلمـه بـه کلمـه خودداري کرده ، متن را بـه صورت گروههاي اسمي و فعلي يا جمله کامل قرائت مي کند که تا دانش آموزان با بافت جمله و معناي آن آشنا شوند . متن املا» را با سرعت مناسب تکرار مي کند که تا کند نويسان هم ، اشکالات خود را بر طرف نماند .
تصحيح گروهي : اين گام با مشارکت کامل دانش آموزان انجام مي شود و معلم بدون اشاره بـه نام آنان تک تک املا» ها را بررسي و مشکلات را استخراج مي کند . بـه اين ترتيب کـه معلم املاي اولين دانش آموز را درون دست مي گيرد و به کمک دانش آموز کلمات ياد شده را رونويسي مي کند. سپس املاي دومين ، سومين و تا آخرين دانش آموز کلاس را درون دست مي گيرد و به کمک همان دانش آموز يا دانش آموز ديگري ، صورت صحيح غلط هاي املايي را روي تابلو ثبت مي کند . البته هر جا کـه غلط ها تکراري بودند جلوي اولين مورد آن يک علامت ( مثلا *) مي زند . درون پايان با شمردن غلط ها ، اشکالات املايي دانش آموزان را اولويت بندي مي کند .
تمرينات متنوع : درون اين گام معلم با توجه بـه مـهمترين و پر تعداد ترين اشکالات املايي دانش آموزان با بکار گيري انواع تمرينات حرف نويسي و کلمـه نويسي و همچنين تمرينات کلمـه سازي و جمله سازي بـه تقويت توان نوشتاري دانش آموزان مي پردازد .
راههاي پيشنـهادي براي تقويت املايي دانش آموزان ضعيف
با مطالعه اطلاعات جمع آوري شده درون جلسه شوراي معلمان جهت تقويت املا» با پيشنـهادات متعدد همکاران مواجه شديم ، اين پيشنـهادات از اين قرار بود : 1- دقت بـه مشق ( رونويسي ) و تصحيح غلط ها و رعايت خط زمينـه 2- توجه بـه دست ورزي درون دوره آمادگي 3- مطمئن شدن از شناخت حروف الفباي فارسي 4- بررسي دقيق تکليف شب درون خانـه 5- توجه بيشتر بـه دانش آموزان کند نويس 6 - پرهيز از حرکات اضافي موقع گفتن املا» 7- استفاده از دانش آموزان ممتاز براي روخواني و تکرار و تمرين درون کلاس 8- توجه بـه نوع نشستن 9- استفاده از کارت تند خواني 10 -ترکيب صامت و مصوت 11 -اطمينان از تلفظ صحيح حروفات توسط دانش آموزان 12- تصحيح املا» توسط خود دانش آموزان
خوشبختانـه بعد از بيست جلسه دانش آموزان مشکل دار ، طوري پيشرفت د کـه معلم پايه دوم باورش نمي شد کـه اين دانش آموزان ، همان دانش آموزان بيست روز پيش هستند . شرکت درون بحث هاي کلاس ، پيشرفت درون سايردروس نتيجه تقويت دانش آموزان درون درس املا» بود . جهت تشويق دانش آموزاني کـه پيشرفت حاصل نموده اند مدير مدرسه جوايزي را بـه آنان داد . اولياي دانش آموزان هم خيلي خوشحال بودند و حتي يکي از اوليا کـه بيسواد بود تصميم گرفت کـه کلاس فشرده اي هم براي او جهت سواد آموزي بصورت خصوصي درون نظر گرفته شود.
نتيجه گيري
اگر معلمان درس املا» را همان طور کـه جدي مي گيرند روش تدريس آن را نيز مطابق با روش تدريس هاي ارائه شده درون کتاب هاي مراکز تربيت معلم تدريس کنند، بـه نظر مي رسد دانش آموزان مشکلي درون اين درس نخواهند داشت. گروههاي درسي نقش عمده اي درون آشنايي و يادآوري روش تدريس املا» را برعهده دارند. که تا زماني کـه دانش آموزان درون مـهارت خواندن پيشرفت نکرده اند صحبت از املا» و املا» گفتن بي مفهوم خواهد بود. انتخاب معلمان پايه اول از بين معلمان فعال و پر انرژي کمک موثري بـه تقويت املا» دانش آموزان مي کند. هر چه تعداد شاگردان يک کلاس مخصوصا پايه اول کمتر باشد معلم مربوطه وقت بيشتري براي رسيدگي بـه دانش آموزان ضعيف درون املا» خواهد داشت. کمک گرفتن از اوليا» فقط براي تکرار و تمرين بيشتر مي تواند درون تقويت املا» موثر باشد.
نويسنده : علي اکبر ادهم ماراللو
[پایـه اول ابتدايی - sarib.blogfa.com جواب تمرینی درس هم نشینی فارسی نهم]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Mon, 27 Aug 2018 01:12:00 +0000